Yazar: Emre ÖZTÜRK
Başlık: Hermeneutiğin Tarihsel Dönüşümü
DOI: <a href=”https://doi.org/10.5281/zenodo.10611790″><img src=”https://zenodo.org/badge/DOI/10.5281/zenodo.10611790.svg” alt=”DOI”></a>
Yıl: 2009 Cilt: 1 Sayı: 1 Sayfa: 11-38
Özet:
Hermeneutiğin tarihçesine ilişkin kısa bir betimleme yapmanın ve hermeneutiğin tarih içerisinde üstlendiği fonksiyonları ortaya çıkarmanın amaçlandığı bu çalışmada, hermeneutiğin tarihsel dönüşümleri tarihsel bir süreç ve süreklilik temelinde gösterilmeye çalışılmıştır. Hermeneutiğin her bir kullanım tarzı, önceki kullanım tarzlarından bağımsız olmadığı gibi, onu ortaya çıkaran dönemin niteliklerinden de kopuk değildir. Çalışmada, hermeneutik, antik Yunan tanrısı Hermes’ten başlanarak günümüze kadar kazandığı bütün niteliklerle gözler önüne konmaya çalışılmıştır. Ortaçağ dünyasının alegorik yorumlama yöntemi, metinlerin anlaşılmasını sağlayan yöntem ve teknikler bütünü, tin bilimleri metodolojisi, varlığın varolma tarzı ve felsefe içerisine çekildiği ortamın evrensel bir nitelik kazanıp hakikat iddiasında bulunduğu bir tecrübe olarak hermeneutiğin farklı kullanım tarzları teker teker ele alınıp ana hatları belirtilmeye ve mümkün mertebe sorgulanmaya çalışılmıştır. Günümüzde, neredeyse her disiplin tarafından ele alınan hermeneutiğin ne olduğunun anlaşılması adına, ona ilişkin yapılacak tarihsel bir çalışmanın önemi ve gerekliliği kuşku götürmez. Bu çalışma, hermeneutiğe ilişkin tarihsel bir perspektif kazandırdığı ölçüde amacına ulaşmış olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Hermeneutik, Yorum, Hyponoia, Alegori, Teolojik Hermeneutik, Evrensel Hermeneutik, Anlama, İfade, Dasein, Oyun, Gelenek, Önyargı, Tarihsel Etkilenmiş Bilinç, Ufukların Kaynaşması, Diyalog, Felsefî Hermeneutik.
Kaynakça:
BOLLNOW, O. F.; “İfade ve Anlama”, Hermeneutik Üzerine Yazılar (iç.), Derleyen ve Çeviren: Doğan Özlem, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2003, s. 93–139.
BUBNER, R.; Modern Alman Felsefesi, Çeviren: Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi, İstanbul, 1993.
ÇÜÇEN, A. K.; Heidegger’de Varlık ve Zaman, Asa Kitabevi, Bursa, 2003.
GADAMER, H.–G.; “Tarih Bilinci Sorunu”, Toplum Bilimlerinde Yorumcu Yaklaşım (iç.), Editör: P. Rabinow ve W. Sullivan, Çeviren: Taha Parla, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1990, s. 79–106.
GADAMER, H.-G.; “Eleştirmenlerime Cevap”, Hermeneutik ve Hümaniter Disiplinler (iç.), Derleyen ve Çeviren: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002, s. 258–284.
GADAMER, H.-G.; “Hermeneutik Problemin Evrenselliği”, Hermeneutik ve Hümaniter Disiplinler (iç.), Derleyen ve Çeviren: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002, s. 61–73.
GADAMER, H.-G.; “Kuşkucu Hermeneutik”, Hermeneutik ve Hümaniter Disiplinler (iç.), Derleyen ve Çeviren: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002, 149–161.
GADAMER, H.-G.; “Dilthey’ın Tarihselciliğin Güçlüklerinde Dolanışı”, Hermeneutik Üzerine Yazılar (iç.), Derleyen ve Çeviren: Doğan Özlem, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2003, s. 169–211.
GADAMER, H.-G., “Hermeneutik”, Hermeneutik Üzerine Yazılar (iç.), Derleyen ve Çeviren: Doğan Özlem, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2003, s. 11–33.
GADAMER, H.-G.; Truth and Method, Translated by Joel Weiensheimer and Donald G. Marshall, Continuum, London, 2004.
GADAMER, H.-G.; “Man and World”, Philosophical Hermeneutics (iç.), Translated and Edited by David E. Linge, University of California Press, Berkeley, 2004, s. 59–69.
GADAMER, H.-G.; Güzelin Güncelliği: Bir Oyun, Sembol ve Festival Olarak Sanat, Çeviren: Fatih Tepebaşılı, Çizgi Kitabevi, Konya, 2005.
GADAMER, H.-G.; Hakikat ve Yöntem, 1.Cilt, Çeviren: Hüsamettin Arslan ve İsmail Yavuzcan, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2008.
HEIDEGGER, M.; Varlık ve Zaman, Çeviren: Kaan H. Ökten, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2006. KANT, I.; Arı Usun Eleştirisi, Çeviren: Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi, İstanbul, 1993.
KEARNEY, R.; “Paul Ricoeur and the Hermeneutics of Translation”, Research in Phenomenology, Vol. 37, Brill Academic Publishers, Leiden, 2007, s. 147–159.
KISIEL, T.; “Geleneğin Vukubulması: Gadamer ve Heidegger’in Hermeneutiği”, İnsan Bilimlerine Prolegomena: Dil, Gelenek ve Yorum (iç.), Derleyen ve Çeviren: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002, s. 181–209.
KRESS, J.; “Aristotle’s Hermeneutics of Facticity: Heidegger’s Early Phenomenological Interpretation of Aristotle”, Research in Phenomenology, Vol. 36, Brill Academic Publishers, Leiden, 2006, s. 328–341.
MAGEE, B.; Büyük Filozoflar: Platon’dan Wittgenstein’a Batı Felsefesi, Çeviren: Ahmet Cevizci, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2000.
METZ, R.; “Wilhelm Dilthey’in Felsefesinin Canlı ve Ölü Cepheleri”, DILTHEY, Wilhelm; Alman Ruh Tarihine Dair Tetkikler (iç.), Çeviren: Hasan Cemil, Yeni Zamanlar Yayınları, İstanbul, 2004, s. 7–15.
MISCH, G.; “Tin Bilimleri Kuramı İçinde Yaşama Felsefesi Düşüncesi”, Hermeneutik Üzerine Yazılar (iç.), Derleyen ve Çeviren: Doğan Özlem, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2003, s. 33–57.
MISGELD, D.; “Gadamer’in Hermeneutiği Üzerine”, Hermeneutik ve Hümaniter Disiplinler (iç.), Derleyen ve Çeviren: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002, s. 73–99.
NGUYEN, M.; “Hermeneutics as Translation: An Assessment of Islamic Translation Trends in America”, Muslim World, Vol. 98, Blackwell Publishing, Boston, 2008, s. 485–501.
ÖZLEM, D.; Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1990.
ÖZLEM, D.; Bilim, Tarih ve Yorum, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1998.
ÖZLEM, D.: Tarih Felsefesi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2004.
PALMER, R. E.; Hermenötik, Çeviren: İbrahim Görener, Anka Yayınları, İstanbul, 2003.
POGGELER, O.; “Heidegger, Bugün”, POGGELER, Otto ve ALLEMAN, Beda; Heidegger Üzerine İki Yazı (iç.), Çeviren: Doğan Özlem, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2006. s. 11–89.
RIEDEL, M.; “Wilhelm Dilthey’da Teorik Bilme ve Pratik Yaşama Kesinliği Bağıntısı”, Hermeneutik Üzerine Yazılar (iç.), Derleyen ve Çeviren: Doğan Özlem, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2003, s. 57–93.
TATAR, B.; Felsefî Hermenötik ve Yazarın Niyeti, Vadi Yayınları, Ankara, 1999.
TATAR, B.; Hermenötik, İnsan Yayınları, İstanbul, 2004.
TOPRAK, M.; Hermeneutik ve Edebiyat, Bulut Yayınları, İstanbul, 2003.
WACTERHAUSER, B. R.; “Anlamada Tarih ve Dil”, İnsan Bilimlerine Prolegomena: Dil, Gelenek ve Yorum (iç.), Derleyen ve Çeviren: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002, s. 209-251.
WARNKE, G.; Gadamer: Hermeneutics, Tradition and Reason, Stanford Universty Press, Stanford, 1987.
WEST, D.; Kıta Avrupası Felsefesine Giriş: Rousseau, Kant, Hegel’den Foucault ve Derrida’ya, Çeviren: Ahmet Cevizci, Paradigma Yayınları, İstanbul, 1998.